کلاس اخلاق در قاب خلاصه، نویسنده: قرآن آموز رحیمه جاویدی از قرآنکده حضرت نرجس خاتون سلام الله علیها موضوع: ادامه مباحث آداب و لطایف ترتیل قرآن

بسم الله الرحمن الرحیم
کتاب اخلاق علامه سید عبدالله شبر
باب پنجم : قرائت قرآن
در باب قرائت قرآن ابوحامد غزالی فرمودند : کسی که میخواهد قرآن بخواند باید این امور را در باطن خویش داشته باشد
۱-فهم عظمت و برتری کلام خدا ۲- بزرگداشت متکلم یا گوینده قرآن ۳- حضور قلب ۴- تدبر ۵- تفهم ۶- خالی بودن از موانع فهم ۷- تخصیص ۸- تاثر ۹- ترقی ۱۰- تبری
۴- تدبر امری هست فراتر از حضور قلب ؛ زیرا گاهی انسان به غیر خدا نمی اندیشد ولی تنها کلمات قرآن را می شنود و در آن اندیشه نمی کند و حال آنکه مقصود اصلی از تلاوت قرآن تدبر در آن است . از همین رو ترتیل مستحب است ؛زیرا تلاوتگر میتواند در باطن قرآن بیندیشد .
۵- تفهم : تفهم آن است که از هر آیه ای آنچه سزاوار است برای انسان روشن گردد ؛ چرا که قرآن در بر دارنده ی صفات و افعال خداوند فرازمند و حالات پیامبران و دروغ شمارندگان پیامبران و فرامین و نواهی آنان و بهشت و دوزخ است .
۶- خالی بودن از موانع فهم است؛بسیاری از مردم به سبب پرده هایی که شیطان بر دلهای آنان افکنده از دریافت معانی قرآن باز می مانند و رازهای برگزیده قرآن از چشم آنان پوشیده می ماند .
چهار چیر هست که مانع فهم میشود .
۱- اگر انسان همه همتش را در درست ادا کردن حروف صرف کند و دقتش تنها در مخارج حروف باشد و این کاری است که شیطان ، انسان را به آن تشویق میکند .
۲- هنگامی که انسان عقیده یا مذهبی را بر اثاث تقلید پذیرفته باشد و بر آن پای فشرد و بی آنکه با بینش و بصیرت به آن دست یافتو باشد تنها با پیروی از دیگران به آن پای فشاری کرده است .
۳-اگر انسان بر انجام گناهی پای فشرد یا به خود بزرگ بینی و یا هواهای نفسانی دیگر دچار شود دلش زنگار بندد و تیره گردد، همچون کثافاتی که بر روی آینه می نشیند .۴- هنگامی که انسان تفسیری ظاهری از قرآن بخواند و پنداری که جز از آن ،تفسیر دیگری نیست و جز آنچه را که خوانده و دیگر تفسیرها را تفسیر به رای بداند و نداند که قرآن معانی و باطنهای بسیاری دارد .
۷- تشخیص ؛تشخیص آن است که همه ی خطابهای قرآن را خطاب به خود بدانی و هنگامی که امری از قرآن می شنوی خود را فرمان یافته آن امر بدانی و چون وعده ی پاداش و یا عذابی را خواندی فرض کنی که آن وعده پاداش و عقاب از آن توست .
۸- تاثر :تاثر آن است که آیات گوناگون در دل انسان آثار گوناگون بر جای گذارد ؛برای نمونه آیه رحمت و بخشش ، انسان را امیدوار کند و آیه عذاب ، هراس در او پدید آرد .
۹- ترقی :آن است که انسان آنقدر پرواز کند که کلام قرآن را گویی از خود خدا بشنود نه از خودش . در شرح این سخن چنین باید گفت که تلاوت قرآن سه مرتبه دارد ۱- مقربین ۲- اصحاب یمین ۳- غافلین هستند .
۱۰- تبری :آن است که تلاوتگر قرآن از قدرت خود و توجه نمودن به خود با خوشنودی و رضایت ، روی گرداند و بیزاری جوید و چون آیات وعدی پاداش و آیات ستایش درستکاران را می خواند خود را نبیند ، بلکه در آن مقام یقین داران و راست پیشگان را بنگرد و مشتاق باشد که خداوند او را به آنان پیوند دارد و هنگامی که آیات خشم و نکوهش گنهکاران را تلاوت میکند به خود بنگرد که چنین فرض کند که خطاب خداوند به اوست .